My first webinar

Vorige week heb ik voor het eerst een webinar gegeven. In dit blog doe ik verslag van mijn voorbereiding: wat heb ik gedaan en wat zijn mijn tips? Je kunt zelf bekijken hoe het ging en aan het eind kun je lezen hoe ik nu denk over webinars. Kijk jij er anders tegenaan? Laat het me vooral weten!

‘Doe je mee?’

Een maand geleden word ik benaderd door Yves Vliegen: of ik ervoor voel om een webinar te verzorgen in de reeks Freeluch. De formule is als volgt. Elke donderdag rond lunchtijd houdt een spreker een verhaal van een half uur. Dat gebeurt in een studio: als spreker praat je tegen 2 camera’s in de muur. De kijkers zitten voor hun eigen beeldscherm en kunnen reageren via de chat. Moderatoren spelen hun vragen door aan Yves die er een paar uitpikt en die voorlegt aan de spreker.

Yves zit altijd naast de spreker, als een soort sidekick. Daardoor zit er wel iets van interactie in het webinar, maar het is toch vooral een presentatie. En het is live: eens gezegd blijft gezegd (ook als je per ongeluk op de rode knop drukt).

Wat heb ik te melden?

Voordat ik ja zeg, wil ik eerst het gevoel hebben dat ik iets interessants te melden heb. Van Yves begrijp ik dat mijn verhaal voor ‘iedereen’ interessant moet zijn. Nu heb ik normaal een duidelijke doelgroep (trainers), dus in eerste instantie zie ik er nog geen brood in. Maar de volgende ochtend word ik wakker met een een goed onderwerp: omgaan met kritiek. Want ‘iedereen’ geeft en ontvangt kritiek, zowel thuis als op het werk. Daarnaast is omgaan met kritiek een trainersonderwerp, dus interessant voor mijn eigen doelgroep en het heeft raakvlakken met mijn nieuwste boek Goed voor de groep.

‘Ja, ik wil!’

Dus ik zeg ja. Ik ben al langer aan het onderzoeken of ik iets kan met webinars. Wat geweldig dus om dit een keer te kunnen proberen zonder dat ik me bezig hoef te houden met de techniek. Bovendien lijkt het me mooie PR. Toen ik mijn bedrijf startte, kreeg ik als tip: ‘Wanneer je de kans krijgt om jezelf te laten zien aan een grote groep moet je dat altijd doen!’ Deze opname blijft staan op de website van Freelunch en is dus goed voor mijn zichtbaarheid. Maar de laatste en misschien wel beste reden om ja te zeggen, is dat ik het spannend vind, iets om van te leren. Gaat het me lukken om mensen een half uur lang te boeien via een beeldscherm?

Stap 1: ontwerp een presentatie

Van Yves krijg ik 30 minuten en de opdracht om 3 polls in te bouwen. Ik denk dat ik wel 6 uur bezig ben met voorbereiden. Hoe korter het verhaal, hoe belangrijker het ontwerp. Hoe kom ik stap voor stap van A naar B? Wat zijn vragen om de kijker nieuwsgierig te maken en hoe ga ik vanuit de antwoorden weer verder? En er moet een PowerPoint komen: niet te veel tekst, wel leuke plaatjes. Gelukkig is Peter – mijn partner in bedrijf en leven – daar goed in. Dat kost nog eens 2 uur. Mijn favoriet is de tekening van Garfield bij de zelfrechtvaardiging. De mooiste toevoeging is Jack de Vries bij de spindoctor; voortaan hebben we een jackdevriesje in ons hoofd.

Stap 2: oefenen voor de camera

Hierna ga ik oefenen voor de camera en bekijk ik hoe ik overkom. Eerlijk gezegd, vind ik de eerste take bloedsaai – na 10 minuten heb ik schoon genoeg van mezelf. Ik doe navraag en ontdek dat anderen bij een webinar ook vaak afhaken na een klein kwartier: ze gaan er iets naast doen of luisteren nog maar met een half oor. Hoe ga ik dat voorkomen? Hoe ga ik de mensen erbij houden? Door mezelf te analyseren, kom ik op de volgende tips.

Houd je verhaal strak

Als ik wijdlopig word of ga stamelen wordt m’n verhaal minder interessant. Maar juist doordat ik in de studio niet kan zien of mensen me snappen, word ik wijdlopiger. Ik vul alle kritische reacties zelf in en wil die wegnemen. Daarom prent ik me een helpende gedachte in: ‘Ze begrijpen me wel, ze gaan met me mee.’ Met die gedachte in mijn hoofd oefen ik op het één keer helder zeggen.

Spreek de kijker aan

Dat doe ik in mijn trainingen heel gemakkelijk: contact maken met de groep, de mensen aanspreken op hun ervaringen, dingen vertellen over mezelf. Voor de camera word ik in eerste instantie onpersoonlijker, dus stel ik me echte mensen voor. Dat doe ik al bij het oefenen en ik merk dat dat meteen helpt: ik praat met meer enthousiasme. Via de LinkedIn groep van Freelunch vraag ik wat mensen lastig vinden bij het geven van kritiek en ook dat helpt. Ik voel nu dat ik het ga hebben over iets wat veel mensen lastig vinden. Via Twitter krijg ik reacties van mensen die gaan kijken. Vlak van de te voren krijg ik succes-tweetjes van mensen die ik niet ken en dat maakt het idee van ‘publiek’ reëler.

Maak grapjes

Tijdens een training maak ik gemakkelijk grapjes en vind ik het heerlijk om de groep te horen lachen. Grapjes ontstaan vaak in het gesprek met de groep, maar dat mis ik nu: ik moet ze bij mijn eigen verhaal bedenken. Als er dan niemand lacht, is het moeilijk om door te gaan. In die niemand-lacht-stilte denk ik: ‘Wat een stom grapje De Galan!’ Ik neem me voor om toch grapjes te maken en denk vooraf wat associatief na. Als ik mijn presentatie start, zet ik mezelf in de ik-wil-lol-hebben-stand; dat helpt om niet te serieus te zijn en om me vrij te voelen om humor te gebruiken.

Klaar voor de start?

Na deze grondige voorbereiding reis ik af naar de studio in Amsterdam. Om 11 uur ben ik aanwezig, om 12.15 gaan we live. In dat uur mag ik even voor de camera om te zien hoe het werkt met het beeldscherm en stem ik de aanpak af met Yves. Ik loop veel rond de desk in het studiootje om dat van mezelf te maken (zie mijn blog Trainer? Neem de ruimte).

Af!

Als ik begin, is het even heel raar. Het idee dat het live is en dat er geen weg terug is, dat ik jullie niet zie en jullie mij wel – dat is lastig voor te stellen! Gelukkig land ik al snel in mijn verhaal. De poll helpt me om me te realiseren dat er echt mensen zitten te kijken.

Wat ik erg fijn vind, is de interactie met Yves. Daardoor krijg ik toch wat terug en kan ik grapjes maken. Helaas valt mijn grap over de mooie vrouw van Jack de Vries in het water – ‘ongemàkkelijk!’ zouden mijn kinderen roepen.

Ik vind het lastig om elke keer maar dóór te moeten en niet te kunnen checken of mijn uitleg aankomt. Ik moet zelf de brug maken en erop vertrouwen dat het goed zit. Gelukkig wil ik m’n verhaal zó graag vertellen en heb ik er zo’n lol in dat het wel lukt.

Reacties

Na afloop ben ik erg benieuwd naar de reacties. Ik krijg ze in deze volgorde.

• De evaluatie lijkt heel positief: gemiddeld een 8,8! Normaal is dat 7 á 8, dus ik ben blij. Maar dan blijkt dat maar 6 mensen de evaluatie ingevuld hebben en dat het systeem daarna gestopt is. Ook een manier om geen kritiek te krijgen, haha.
• Gelukkig is er wel informatie over het inloggen en die is goed. Van de 300 kijkers hebben er 10 een paar minuten voor tijd uitgelogd. Normaal haken er veel meer kijkers af en doen ze dat veel eerder. Ik weet natuurlijk niet of iedereen ook echt geboeid gekeken heeft of intussen z’n mail heeft zitten beantwoordden.
• De organisatie vind het een goed verhaal (en ze menen het echt, geloof ik…). Hun kritiek is dat ik teveel beweeg voor de camera en dat herken ik. Al is mijn eerste reactie natuurlijk: ‘Moet ik daar óók nog op letten?!’ Maar als de zelfrechtvaardiging zakt, neem ik me voor om daar een volgende keer beter op te oefenen.
• Via LinkedIn, Twitter en de mail krijg ik veel positieve berichten. Ook van dierbare collega’s die kritisch genoeg zijn om te zeggen wat er niet deugt.
• En uiteindelijk durf ik ook zelf te kijken. Al met al ben ik best geboeid door mezelf. Uren voorbereiding en nu gaat het vanzelf; zo voelt het als ik het doe, en zo ziet het er ook uit, dat is fijn.

En, heeft het zin?

De ultieme trainersvraag is natuurlijk: hebben mensen er iets van geleerd? Ik denk wel en niet. Waarschijnlijk snappen veel kijkers nu waarom kritiek ‘ja-maars’ oproept en ik denk dat ze nu ook snappen hoe ze anders kunnen reageren. Een familielid (geen trainer!) reageerde als volgt via de mail.

‘Ik vind je webinar super, vooral omdat ik over twee weken een gesprek met een collega moet voeren die voortdurend oppositie voert. Zoals jij al aangeeft werken schriftelijke uiteenzettingen, terechtwijzigingen, vriendelijke verzoeken enz niet, dus ga ik nu naar hem toe voor een face-to-face gesprek. Ik heb veel aan je aanwijzingen en ik houd je op de hoogte.’

Dit is natuurlijk superleuk – iemand die aan de slag gaat met de inhoud! Omdat het een familid is, kan ik er bovendien op terugkomen en dat maakt de kans groter dat ze het goed gaat toepassen in de praktijk. Maar bij de andere kijkers ben ik daar wat sceptisch over. Bij een training merk ik vaak dat deelnemers een zetje nodig hebben om aan de slag te gaan met het geleerde en dat herhaling nodig is om nieuw gedrag in te slijpen. Die mogelijkheid heb je bij een webinar niet.En nog belangrijker: in mijn ervaring denken veel mensen dat ze alles al goed doen. Maar in de praktijk valt dat tegen: er sluipt toch lading in de feedback enzovoort. Er is een spiegel van buiten nodig om die blinde vlek te kunnen zien. En ook die missen bij een webinar.

Webinars: vóórs en tegens?

Terugkijkend vind ik webinars vooral een mooie aanvulling op een uitleg tijdens een training – ze kunnen bijvoorbeeld een hand-out vervangen. Het grote gebrek vind ik dat je tijdens een webinar niet kunt zien wat deelnemers doen met de stof en hun geen feedback kunt geven. Zoals elke leerkracht, docent of trainer weet: je kunt iets nog zo helder uitleggen, pas wanneer mensen ermee aan de slag gaan, blijkt wat ze ervan opgepikt hebben. En meestal is dat minder dan je denkt. Dat komt doordat leren verloopt in stappen: van weten, via snappen, naar kunnen. Met een webinar help je mensen vooral om de eerste stap te zetten naar het ‘weten’. Voor de andere 2 stappen, naar het snappen en kunnen, heb je andere middelen nodig. Meer hierover vind je in mijn boek Trainingen ontwerpen.

Los hiervan vond ik het als trainer wel heel leuk om een webinar te ontwerpen en te geven. Dat zoveel trainers ermee aan de slag gaan, snap ik dus heel goed! En natuurlijk is een webinar een prima manier om je te laten zien aan de wereld. Zo weten de deelnemers alvast een beetje wat ze kopen. Maar alleen een beetje, dat dan weer wel.

Ik ben erg benieuw naar jullie eigen ervaringen met webinars en jullie kijk op hun nut (of het gebrek daaraan). Wil je er iets over kwijt? Reageer vooral in de box hieronder!