De kans is groot dat je afgelopen zomer genoten hebt van de overwinning van Epke Zonderland aan de rekstok. Fenomenaal hoe hij tijdens de Olympische Spelen 3 ‘vluchtelementen’ achter elkaar deed! Van zijn glorieuze moment zijn tientallen filmpjes te vinden op Youtube – allemaal even prachtig. Maar eigenlijk vind ik een ander filmpje nog mooier. Dat is van de Olympische Spelen in 2008 als Epke halverwege zijn oefening van de rekstok valt. Daarvan staat maar één filmpje op Youtube.
Ik vind dit filmpje zo mooi omdat het voor mij het echte succes van Epke symboliseert. Die medaille van de zomer is natuurlijk mooi en die gun ik hem van harte. Maar eerst vallen, daarna opstaan en en dan toch doorgaan – dàt bewonder ik pas echt. Je fout onder ogen zien en daarvan leren – je kunt alleen maar vermoeden hoeveel uren hard werken dat heeft gekost.
En dat is misschien nog niet eens het lastigste. Het terugkijken van de opname in de dagen erna, terugzien hoe je de rekstok net verkeerd pakt, analyseren waar het fout ging, dat moment opnieuw beleven – daarin zit de echte pijn! Je fouten echt onder ogen zien: that sucks.
Daarom is het ook zo verrotte moeilijk om te leren van fouten. Als trainers weten we dat maar al te goed. Onze deelnemers vinden het al lastig om fouten te maken en die onder ogen te zien, maar wij zelf vinden het misschien nog wel erger. Het liefst doen we alles in één keer goed, zodat we onszelf de pijn besparen om onze fouten te erkennen, te analyseren, erop te reflecteren en het dan opnieuw te proberen. Terwijl we best weten dat echt leren juist daarmee begint. Maar oh, wat is het lastig om dat ook echt te geloven, te durven, te willen en te doen!
Zelfrechtvaardiging
Mij heeft het erg opgelucht om te lezen hoe logisch het is dat we fouten liever niet onder ogen zien. Het ligt gewoon aan onze hersenen: die kunnen niet omgaan met alles wat ons positieve zelfbeeld bedreigt. En dus schieten we liever in de zelfrechtvaardiging in plaats van te leren van fouten. En als de zelfrechtvaardiging niet meer werkt, verliezen we ons in de zelfbeschuldiging. Gelukkig bestaat er ook een uitweg uit dit mechanisme. Als je weet hoe het werkt, kun je wel leren van je fouten. Hierover lees je meer in mijn nieuwe boek Goed voor de groep.
Hallo Karin,
Mooi voorbeeld van fouten maken als voorwaarde van succes. En, inderdaad, wat is dat principe toch moeilijk in de praktijk te brengen. Ik heb m’n twijfels of het in ons brein zit om niet goed met falen te kunnen omgaan (‘het positieve zelfbeeld’). Er is nogal wat psychologische en spirituele literatuur waarin gesteld wordt dat we juist een negatief zelfbeeld hebben (deep down inside) en dat falen dat negatieve zelfbeeld bevestigt. En dat is een pijnlijke ervaring. Misschien komt het op hetzelfde neer..
Groet en succes met je boek!
John