De eerste deelnemer komt binnen. Het is een grote man die een zeer stevige hand geeft. Ook verder komt hij op zijn zachtst gezegd dominant over. Je wordt een beetje bang van hem. Wat doe je?
Je kunt het gedrag van je deelnemer natuurlijk negeren en denken: ‘Ach, we doen allemaal wel eens onhandig.’ Of je kunt je erdoor laten afschrikken en hem verder ontwijken. En je kunt jezelf ook berispen dat je nu al een oordeel hebt over deze man.
Maar een beetje zonde zijn die reacties allemaal wel. Want je kunt het moment ook aangrijpen om een geintje te maken. Bijvoorbeeld:
- ‘Ik wist dat mannen graag hun kracht laten zien, maar zó hard hoeft ook weer niet hoor!’
- ‘Au! Help! Zullen we bij het afscheid maar zoenen?’
- ‘Oooh, een sterke man … Wat heerlijk in deze softe sector. Wat zul jij een fijne leidinggevende zijn!’
Reageren met humor
Waarom zou je eigenlijk reageren met humor? Welke voordelen heeft dat?
- Je blaast lucht in jullie relatie. Eerst vond je de grote deelnemer een beetje eng, maar dat neutraliseer je door een geintje te maken. In elk geval zit je er zelf weer lekker door in je vel.
- Je maakt contact. Je laat merken wat hij met je doet. Negeren kan aardig lijken, maar het is ook het contact vermijden.
- Je geeft feedback. Wedden dat deze man later in het programma nog een keer terugdenkt aan je opmerking? Bijvoorbeeld als hij in een simulatie ook te hard van leer trekt? En als hij de link niet legt, doe jij het wel.
- Je creëert een sfeer van lol en op je qui vive zijn. Deze trainer is erbij, dames en heren!
Door te reageren met humor zorg je voor snelheid, flair en lol in een training. En niet alleen voor de deelnemers, maar ook voor jezelf.
Overdreven nadoen
Maar hoe doe je dat eigenlijk – hoe ben je ‘op commando’ leuk? De meest basale techniek is dat je het gedrag van anderen overdrijft. Die techniek kun je overal toepassen: in training en coaching, maar ook bij dat irritante neefje of bij je schoonfamilie (maar misschien niet de eerste keer). En je hoeft er niet eens bij na te denken. Kijken, luisteren en nadoen wat je opvalt, zijn genoeg – vooropgesteld dat je het wel enorm overdrijft.
Stomme oefening?
Je introduceert een oefening en de groep zit er sloom bij. Je kunt dan gewoon vragen: ‘Goh, wat zitten jullie achterover. Wat is er aan de hand?’ Maar dat maakt het al snel zwaar. Veel leuker is het om het slome enorm te overdrijven en woorden te geven aan hun lichaamstaal. Je zakt achterover, glijdt langzaam (bijna) van je stoel af en zegt heel traag: ‘Mijn hemel (gaap), ik heb echt geen zin in deze oefening hoor… Ik val ervan in slaap!’ Wedden dat de groep lacht en rechtop gaat zitten? Hoppa, uit hun passieve houding. Daarna kun je toetsen wat de (on)zin is van je oefening.
De lachspiegel werkt om mensen uit hun patroon te krijgen en in beweging. Ook op de tv hebben ze dat door. Vroeger was er een reclame waarin een moeder met een peuter gaat winkelen. Peuter wil een zak snoep en dreint. Mega-irritant natuurlijk en je ziet al voor je hoe moeders de peuter meetrekt of die zak snoep in het karretje gooit. Maar wat doet deze moeder? Ze gaat zelf op de grond liggen en begint heel hard te krijsen. Peuter kijkt verbijsterd toe en trekt moeder mee. Scène voorbij.
Lachen ja, kwetsen nee
Maar is het niet kwetsend voor deelnemers als je ze op zo’n manier te kijk zet? Oké, 3 belangrijke tips.
Tip 1
Ga pas reageren met humor als je getriggerd wordt. Dus niet meteen bij de eerste kritische vraag over je model. Kritische vragen stellen mag gewoon. Maar als je tenen beginnen te krullen, is dat een teken dat er iets aan de hand is. Probeer dan eens te reageren met humor in plaats dat je je irritatie laat oplopen.
Tip2
Gebruik een ondertoon van warmte!! Ga pas plagen als je echt houdt van je groep en van elke deelnemer. Want wie plagen we het meest: onze familie en beste vrienden. Wass sich liebt, dass neckt sich. Mag dat dan pas na een tijdje? Dat hangt af van hoelang je nodig hebt om mensen leuk te gaan vinden. Heb je dat al meteen – ‘Ha deelnemer, ik ken je nog niet, maar je bent vast geweldig!’ – dan mag je meteen gaan plagen. Maar duurt het drie jaar voordat je jezelf toestaat te houden van mensen, tja dan blijven jouw grapjes bestemd voor intimi. Ook goed.
Tip 3
Maak het echt absurd, zodat iedereen doorheeft dat je een grapje maakt. Zelf erbij lachen, is in het algemeen een goede hint. Je bent tenslotte geen cabaretier (die mogen nooit lachen om hun eigen grappen).
Eindig congruent
Reageren met humor is altijd bedoeld om contact mogelijk te maken, het mag er nooit voor in de plaats komen. Dat betekent dat je na een geintje vaak nog ‘gewoon’ moet reageren. En dat kan ook, want de spanning is dan uit de lucht.
Meer lezen?
Je leest meer over reageren met humor in mijn boek Provocatief coachen.